Η φορολογική μεταχείριση των ανήλικων τέκνων και των εξαρτώμενων μελών αποτελεί διαχρονικά ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα για κάθε οικογένεια και για τα λογιστικά γραφεία που τη στηρίζουν. Η σωστή κατηγοριοποίηση και δήλωση των εξαρτώμενων μελών επηρεάζει το ύψος του φόρου, τα δικαιώματα εκπτώσεων και απαλλαγών, αλλά και την υποχρέωση ή μη υποβολής χωριστής φορολογικής δήλωσης.
1. Ορισμός εξαρτώμενων μελών
Σύμφωνα με το άρθρο 11 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 4172/2013), ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου θεωρούνται:
* Ο/η σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδιο φορολογητέο εισόδημα.
* Τα άγαμα τέκνα, εφόσον πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις ηλικίας, φοίτησης και εισοδήματος.
* Τα τέκνα ή άλλα πρόσωπα με ποσοστό αναπηρίας ίσο ή ανώτερο του 67%, υπό εισοδηματικούς περιορισμούς.
* Οι ανιόντες συγγενείς (π.χ. γονείς), εφόσον συνοικούν με τον φορολογούμενο και έχουν χαμηλό εισόδημα.
* Τα ορφανά ανήλικα τέκνα μέχρι και τρίτου βαθμού συγγένειας, υπό την προϋπόθεση ότι συνοικούν με τον φορολογούμενο.
Τα εξαρτώμενα μέλη πρέπει να συνοικούν με τον φορολογούμενο και το **ετήσιο εισόδημά τους** να μην υπερβαίνει **3.000 €**, ή **6.000 €** σε περίπτωση αναπηρίας 67% και άνω. Αν τα ποσά αυτά ξεπεραστούν, το πρόσωπο παύει να θεωρείται εξαρτώμενο μέλος.
2. Ανήλικα τέκνα και εισόδημα
Τα ανήλικα τέκνα (κάτω των 18 ετών) αποτελούν εξαρτώμενα μέλη των γονέων τους, και το εισόδημά τους, κατά γενικό κανόνα, προστίθεται στο εισόδημα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την πηγή του εισοδήματος, εκτός από συγκεκριμένες εξαιρέσεις που ορίζονται ρητά στον νόμο.
Εξαιρέσεις όπου το εισόδημα του ανηλίκου δεν προστίθεται στους γονείς, αλλά δηλώνεται ξεχωριστά, είναι:
* Όταν προέρχεται από μισθωτή εργασία ή συντάξεις που λαμβάνει το ίδιο το τέκνο.
* Όταν υπερβαίνει τα όρια που το καθιστούν εξαρτώμενο μέλος.
* Όταν αφορά εισόδημα από περιουσία που έχει αποκτηθεί από το ίδιο το ανήλικο με κληρονομία ή δωρεά.
Στις περιπτώσεις αυτές, το ανήλικο υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση.
3. Υποχρεώσεις και δήλωση εξαρτώμενων μελών
Όλα τα εξαρτώμενα μέλη πρέπει να δηλώνονται στον Πίνακα 8 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Ε1).
Η ορθή συμπλήρωση των στοιχείων είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει την έκπτωση φόρου για τέκνα και τον υπολογισμό οικογενειακού εισοδήματος.
* Για τα ανήλικα τέκνα η αναγραφή του ΑΦΜ είναι προαιρετική, εκτός αν διαθέτουν ήδη ΑΦΜ.
* Ο ΑΜΚΑ των εξαρτώμενων μελών δηλώνεται υποχρεωτικά.
* Για τέκνα άνω των 18 ετών η αναγραφή του ΑΦΜ είναι υποχρεωτική.
* Εφόσον το παιδί σπουδάζει ή υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία, θεωρείται ότι «συνοικεί» με τον φορολογούμενο, ακόμη κι αν διαμένει αλλού.
Η ΑΑΔΕ επισημαίνει ότι οι φορολογούμενοι οφείλουν να δηλώνουν με ακρίβεια το εισόδημα κάθε εξαρτώμενου μέλους, ακόμα κι αν αυτό προέρχεται από πηγές που δεν φορολογούνται (π.χ. τόκοι, μικρά ενοίκια), καθώς επηρεάζουν την ιδιότητα του εξαρτώμενου προσώπου.
4. Ειδικές ρυθμίσεις για άτομα με αναπηρία
Για τα εξαρτώμενα μέλη που έχουν αναπηρία, τουλάχιστον 67%, ο νόμος προβλέπει ειδική μείωση φόρου ύψους 200 €, εφόσον δεν λαμβάνουν αντίστοιχη απαλλαγή μέσω επαγγελματικής ή αναπηρικής ασφάλισης.
Η μείωση αυτή χορηγείται σε έναν από τους γονείς, ανάλογα με το ποιος έχει δηλώσει το εξαρτώμενο μέλος στη δική του φορολογική δήλωση.
Αν το άτομο με αναπηρία υποβάλλει αυτοτελώς φορολογική δήλωση, ο γονέας χάνει το δικαίωμα της μείωσης. Είναι επομένως σημαντικό η δήλωση να γίνει με προσοχή, ώστε να μην χαθούν φορολογικά οφέλη.
5. Εισοδήματα που δεν προσμετρώνται
Στο εισόδημα των ανήλικων ή εξαρτώμενων μελών δεν συνυπολογίζονται:
* Η διατροφή που καταβάλλεται κατόπιν δικαστικής απόφασης ή συμβολαιογραφικής πράξης.
* Τα προνοιακά επιδόματα και οι παροχές αναπηρίας.
* Επιδόματα παιδιών ή κοινωνικής αλληλεγγύης.
* Εισοδήματα που αποδίδονται σε κοινό λογαριασμό, όταν αποδεικνύεται ότι το κεφάλαιο ανήκει αποκλειστικά σε άλλο πρόσωπο.
6. Υποβολή δηλώσεων
Η υποβολή φορολογικών δηλώσεων για ανήλικα τέκνα και εξαρτώμενα μέλη γίνεται ηλεκτρονικά μέσω myAADE, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων όπου απαιτείται χειρόγραφη υποβολή (π.χ. επιχειρηματική δραστηριότητα ανηλίκου).
Οι δηλώσεις των ανηλίκων που έχουν εισόδημα από εργασία, συντάξεις ή ενοίκια υπογράφονται από τους γονείς τους.
Η ορθή υποβολή είναι κρίσιμη, καθώς επηρεάζει:
* την αναγνώριση της ιδιότητας του εξαρτώμενου μέλους,
* τις εκπτώσεις φόρου,
* και την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης του νοικοκυριού.
7. Επισημάνσεις για λογιστικά γραφεία
Στο SDStax πιστεύουμε ότι η σωστή και έγκαιρη ενημέρωση είναι το κλειδί για μια ομαλή φορολογική χρονιά.
Παρακολουθούμε διαρκώς τις εξελίξεις στη φορολογική νομοθεσία και παρέχουμε εξατομικευμένη καθοδήγηση σε κάθε οικογένεια, ώστε να διασφαλίζουμε:
* τη σωστή δήλωση των εξαρτώμενων μελών,
* τη συμμόρφωση με τα εισοδηματικά όρια,
* την αξιοποίηση όλων των προβλεπόμενων φορολογικών ελαφρύνσεων,
* και την αποφυγή λαθών που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια δικαιωμάτων ή επιβαρύνσεις.
Με υπευθυνότητα και συνέπεια, είμαστε δίπλα σας για να φροντίζουμε κάθε λεπτομέρεια της φορολογικής σας εικόνας και να εξασφαλίζουμε τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια για εσάς και την οικογένειά σας.
